‘I belong to God’ staat op het ondershirt van de beroemde en begaafde Italiaanse voetballer Kaka. ‘Merci, Allah’ toonde Saidi , speler bij NEC, recentelijk maar al te graag.
Deze column gaat over voetbal en geloof.
Verheugd zag ik op de site van SKNWK dat zich enkele nieuwe leden hadden aangemeld die niet op de openbare basisschool hadden gezeten, maar op een christelijke school. Deze nieuwe leden vullen zelf hun vrijetijdsbesteding in en kiezen daarbij ook voor voetbal. Een goede zaak dat ze die persoonlijke vrijheid nemen. Als je het spectrum van geloofsovertuigingen beziet zou je kunnen zeggen dat er een verschuiving is van rechts naar links. Uiterst links vindt je de meest vrijzinnige overtuigingen en uiterst rechts de meest bevindelijke overtuigingen. Om in kleuren te spreken op links overheersen de lichte kleuren, op rechts de donkere, de zwarte. Om in voetbaltermen te spreken is er kennelijk een opening op links.
Geloof en zaterdagmiddagvoetbal hebben door de tijden met elkaar te maken gehad. Je kunt wel stellen dat er zaterdagmiddagvoetbal is dankzij de strengere richtingen in het protestantse geloof. Sport was voor de kerk in het begin van de vorige eeuw ‘not done‘. Het werd gezien als het stimuleren van onzedelijkheid en teveel aandacht voor de eigen lichamelijkheid. Je moest je richten op het geestelijke, niet op het lichamelijke. Sporten op zondag was al helemaal uit den boze. Jongeren die toch, doordat er een vrije zaterdagmiddag en een 8,5 urige werkdag bevochten was, wilden trainen op hun vrije avonden en sporten op hun vrije middag sloten zich eerst aan bij neutrale, algemene verenigingen. Een voorbeeld; de cadetten van de KMA in Breda richten een neutrale voetbalclub op om te kunnen voetballen. Arbeiders, die in de textielindustrie werkten in Twente, richten v.v. Prinses Wilhelmina op.
Zaterdagclubs op confessionele protestantse basis werden, om de jongeren te binden aan de kerk en om ze niet in ‘verwarring’ te brengen doordat ze in contact zouden komen met andere geloven of ongelovigen, opgericht met als eersten Excelsior Maasluis (1918), in het noorden C.V.V.Oranje Nassau(1920) Groningen. Rond 1940 waren er al zo’n 300 zaterdagmiddagclubs met zo’n 12.000 leden. De meeste zaterdagmiddagclubs zag je ontstaan en zie je nog in de z.g. ‘Bible belt’. Dat is een relatief smalle strook vanuit zuidwest Nederland naar het noordoosten lopend. Met enkele uitstulpingen naar de bollenstreek en de Betuwe. Clubs die je nu nog in de hoofdklasse ziet corresponderen met het verloop van deze ‘belt’; Hoek, Kozakken Boys (Werkendam), Jodan Boys (Gouda), Katwijk, Lisse, DOVO (Veenendaal), Spakenburg, Genemuiden, Staphorst, HHC Hardenberg, ONS Sneek en C.V.V.Oranje Nassau (Groningen).
Er volgden fusies tussen de neutrale voetbalbond en de confessionele(christelijke)bonden. In het zaterdagvoetbal bleef toch nog lang het Verbond van Christelijke Voetbalverenigingen bestaan voor christelijke clubs naast de V.Z.C. ( Vereniging van Zaterdagclubs).
Anno 2008 zie je door de multiculturele samenleving steeds meer verschillende uitingen van spelers die zich voor een wedstrijd niet alleen richten op het niet lichamelijke om zo verzekerd te zijn van een goede afloop van een sportief commercieel treffen. Na een treffer of een overwinning wordt het opperwezen erbij betrokken en in gebaren bedankt.
De islam is nu ook op het voetbalveld aanwezig. Onze islamitische medeburgers hebben ook amateurvoetbalclubs opgericht, namen als Türkgüci, Toudgha, Bantopa en FC Chabab enzovoort duiden hierop.Voornamen als Imdat, Salim, Karim en Nourid klinken niet alsof ze uit de polders met de zware klei komen. Douchen met je onderbroek aan, geen biertje na ’t trainen of na de wedstrijd, met een lege maag voetballen tijdens de ramadan. Opgerolde gebedskleedjes in de bestuurskamer en een nazit in de bestuurskamer waarbij alcohol niet zo van zelfsprekend is.
In ‘t voetbalboek ‘Onder Marokkanen’ wordt een beeld geschetst van ’t reilen en zeilen van een Amsterdamse islamitische club. De voorkaft van het boek is een foto van een zomers voetbalveld waarop enkele bestuursleden en jeugdleiders zich blootsvoets voorbereiden op het gebed. Het uitgerolde gebedskleed ligt uitnodigend op het gras uitgespreid. Wie had dat anno 1911, het ontstaansjaar van het zaterdagmiddag voetbal, kunnen denken.
De kerken zelf zitten ook niet stil. Doordat het kerkbezoek drastisch is gedaald hebben enkele kerken samenwerking met het populaire voetbal gezocht om jongeren weer aan zich te binden. Zo heeft de Lutherse kerk in Zweden een samenwerkingsverband met de Zweedse voetbalbond gesloten. De kerk en zeker de voetbalbond beschouwen voetbal als ‘n zinvolle vrijetijdsbesteding, die jongeren leert eerlijk met elkaar om te gaan. Het samenwerkingsverband behelst onder andere dat middelbare scholieren gratis een wedstrijd van topclubs mogen bezoeken om dan daarna ook een keer een les bij te wonen over teamsport en mondiaal onrecht. In ruil voor de gratis kaartjes voor die wedstrijd , die de kerk betaalt, verplicht de club zich voetballen te gebruiken met het Max Havelaar kenmerk. Niet met kinderarbeid gemaakte ballen. De overeenkomst duurt 3 jaar en plaatselijke clubs zijn vrij om al dan niet mee te doen.
De katholieke kerk heeft zijn Clericus Cup. Een competitie in Vaticaanstad tussen priesters, seminaristen, Zwitserse gardisten en ook onder andere het Legioen van Christus uit Zuid-Amerika. De bedoeling is ook hier de leegloop van de kerk te keren. Collegiaal plezier te maken, maar ook zedelijke opvoeding. Het versterken van gevoelens van ware vriendschap en productieve gemeenschappelijkheid’ aldus het Vaticaan.
Nog enkele religieuze uitingen:
Spelers van de Black Leopards (Zuid-Afrika) bidden voor de wedstrijd.
In de kleedkamer van Atlético Paranaense (Brazilië) branden ze kaarsen voor de spelers.
‘Als er al een hand aan te pas kwam, was het de hand van God’ Diego Maradona.
‘Als God had gewild dat we in de lucht voetbalden, had hij gras in de hemel gezaaid’ Brian Clough (‘n befaamde voetbalmanager).
‘In een kleedkamer maakt ‘t niet uit of je blank, zwart, jood, christen of moslim bent. Daar gaat ’t er gewoon om of je ’n balletje kunt trappen en lol met elkaar kunt hebben’ Mohammed Allach.(ex semi-prof; nu technisch dir. VVV Venlo)
Jan de Jonge,oktober 2008.