Bron: www.knvb.nl
Niet één, maar twee keer in het afgelopen jaar werd een speler van MBC’13 uit Maasbracht gereanimeerd tijdens een voetbalwedstrijd. Dankzij adequaat optreden van omstanders overleefden beiden het en gaat het naar omstandigheden goed met hen. “Maar we hebben twee enorme wake-up calls gekregen. Ja, we hebben een AED, en ja, we hebben meestal een EHBO’er die kan reanimeren. Allemaal volgens protocol. Maar dat is te weinig als elke seconde telt’’, zegt bestuurslid Peter-Frank op den Buijs. Hij werkt aan nieuw clubbeleid omtrent hartveiligheid en wil onder andere twee extra AED’s en een reanimatiecursus voor alle trainers en scheidsrechters.
In april vorig jaar stond Martijn Bours, keeper en aanvoerder van ZV MBC’13-1, klaar voor de toss voorafgaand aan de futsalwedstrijd van zijn team. De destijds 39-jarige zakte opeens in elkaar, getroffen door een levensbedreigende ritmestoornis. Bij de ingang van de sporthal hing gelukkig een AED, waar een teamgenoot meteen mee aan kwam rennen zodra hij zag wat er gebeurde. Twee teamgenoten en een omstander zijn begonnen met de reanimatie en het aansluiten van de AED.
Je wilt niet afhankelijk zijn van de ‘geluksfactor’. Als je gaat voetballen, moet er altijd een AED vlakbij zijn en mensen die weten wat ze moeten doen.
Tien maanden later gaat het, na ups en downs, goed met Martijn. “Ik sta zelfs weer onder de lat. Ik heb heel veel geluk gehad op het moment dat ik pech had. De juiste mensen en middelen waren binnen handbereik en door adequaat handelen heb ik geen blijvende schade opgelopen.” Hij wil wat hem is overkomen ten goede gebruiken en zich inzetten voor hartveiligheid op en rond de velden en zalen. “Je wilt niet afhankelijk zijn van de ‘geluksfactor’. Als je gaat voetballen, moet er altijd een AED vlakbij zijn en mensen die weten wat ze moeten doen.”
Het kan iedereen overkomen
Hoe essentieel dat is, bleek vorige maand. Negen maanden na de reanimatie van Martijn gebeurde hetzelfde bij Yari van Pol, speler van de JO16-2 van MBC’13. Yari is 16 jaar, een fanatieke sporter, topfit en heeft geen onderliggende klachten. Maar tijdens een uitwedstrijd viel hij opeens neer, getroffen door een hartstilstand. “Daaruit blijkt dus dat dit iedereen zomaar kan overkomen. Heel toevallig stond het hoofd van de Spoedeisende Hulp van het Maastricht UMC+ langs de kant te kijken. Ze kwam meteen in actie samen met de ouders van Yari en gelukkig was een AED snel ter plekke. Maar wat als zij niet toevallig daar was geweest? Ik wil er niet aan denken hoe het dan was afgelopen’’, zegt bestuurslid Peter-Frank op den Buijs.
De volgende dag nam hij bij zijn club de proef op de som. Wat als iemand op veld 5 een hartstilstand krijgt? Hoe lang duurt het dan voor de AED, die bij de ingang van het complex hangt, daar is? Zijn conclusie: te lang. “We hebben een uitgestrekt complex. Bovendien ligt onze kantine tien meter hoger dan de velden. Iemand moet meer dan 300 meter lopen en dan een trap op voor die bij de AED is. En dan weer terug. Dat gaat binnen vijf minuten niet lukken.” Ook kwam hij tot de conclusie dat één vrijwilliger met EHBO-diploma per dagdeel te weinig is. “Die persoon kan niet bij elke wedstrijd zijn, en je wil meteen beginnen met reanimeren. Bovendien kun je zo’n reanimatie niet alleen. En we mogen er niet vanuit gaan dat er toevallig wel toeschouwers zullen zijn die weten wat ze moeten doen. Dit gaat om leven en dood, we moeten er zeker van zijn dat het áltijd goed geregeld is.”
Twee extra AED’s want één is te weinig
Samen met Martijn heeft hij een plan geschreven. Er moeten twee extra AED’s geplaatst worden bij MBC’13 zodat er altijd een AED snel ter plekke kan zijn, waar op het complex dan ook. Daarnaast is het ook belangrijk dat het complex voldoende bereikbaar is voor hulpdiensten. Bovendien wil de vereniging dat alle trainers, assistent-trainers en scheidsrechters binnenkort verplicht een reanimatiecursus volgen. Dan zijn er altijd minimaal twee mensen aanwezig bij een wedstrijd of training die weten hoe ze moeten handelen. De animo onder trainers is groot, zegt Peter-Frank. “Natuurlijk komt het er als verplichting bij. Dat kan een last zijn. Maar ik merk in gesprekken eigenlijk vooral dat niemand wil dat-ie niet weet wat te doen op het moment dat het nodig is. Dat is ook wat de trainer van de JO16-2, het team van Yari, steeds zegt. Hij voelde zich zo machteloos dat hij zijn speler die daar op de grond lag niet kon helpen. Dat wil hij nooit meer meemaken en dat geldt voor veel trainers en scheidsrechters.”
3000 euro is een investering. Maar voor dat geld willen we echt niet het risico nemen dat we een keer te laat zijn en moeten zeggen: hadden we maar…
Martijn en Peter-Frank zijn inmiddels met de gemeente Maasgouw in gesprek over de bekostiging van de plannen. De vereniging wil zelf de aanschaf en het onderhoud van de twee extra AED’s voor haar rekening nemen. Dat is een investering van zo’n 3000 euro, plus een jaarlijks bedrag voor onderhoud. “Natuurlijk is dat een flinke investering. Maar voor dat geld willen we echt niet het risico nemen dat we een keer te laat zijn en moeten zeggen: hadden we maar…”
Onderdeel van veilig sportklimaat
Datzelfde argument hebben de twee gebruikt tijdens een gesprek met de gemeente. “We willen dat de reanimatiecursussen en de herhalingscursussen via de gemeente geborgd worden. Niet alleen voor onze voetbalclub, maar voor alle sportverenigingen in de gemeente. Het hoort wat ons betreft bij een veilig sportklimaat en voor de gemeente vallen deze kosten in de kleine getallen. Maar je redt er wel mensenlevens mee. We hebben twee voorbeelden in onze vereniging’’, zegt Peter-Frank.
Bovendien komt de investering de hele gemeenschap ten goede, zegt Martijn. “Als mensen vanuit de sportvereniging een reanimatiecursus doen, dan nemen ze dat ook mee naar hun privé-omgeving, werk en overal waar ze komen. Wellicht melden ze zich wel aan bij de burgerhulpverlening. Zo wordt de dekking van mensen die kunnen reanimeren groter in de hele gemeente en dat kan veel verschil maken. We willen vanuit de voetbalclub een olievlek creëren.”
Bewustwording
Qua materiaal en goed geschoolde mensen, maar ook qua bewustwording. Want die is lang niet hoog genoeg, vinden de twee. “Vaak wordt gedacht dat alleen oudere mensen risico lopen. Maar ik was 39, Yari is 16. Dit kan iedereen overkomen.” Juist daarom moeten clubs goed voorbereid zijn, zeggen ze. Peter-Frank: “Iedereen kan een levensbedreigende ritmestoornis of hartstilstand krijgen. Dat kunnen we niet voorkomen. Maar door voldoende mensen op te leiden en te zorgen voor meer AED’s, kunnen we er wel alles aan doen om de gevolgen zo veel mogelijk proberen te beperken.’’
Hij pleit ervoor om bij voetbal- en andere sportverenigingen de norm voor evenementen aan te houden als het gaat om hartveiligheid. Op straat is de norm dat er altijd binnen 500 meter een AED hangt. Maar die norm is wat hem betreft voor drukke sportclubs onvoldoende. “De concentratie van mensen is hier op competitiedagen en trainingsavonden heel groot. De kans dat het misgaat is daarmee ook groter dan zomaar ergens op straat. Het is niet voor niets dat voor evenementen andere normen gelden. Die normen moeten bij sportverenigingen ook gaan gelden.”
Martijn zet zich er sinds hij voldoende hersteld is druk voor in. Met zijn ervaringsverhaal wil hij de bewustwording bij andere sportclubs, sportbonden en gemeenten omhoog krijgen. “Het leven hangt aan elkaar van toevalligheden, dingen gaan zoals ze gaan en je moet geluk hebben als je pech hebt. Maar deze geluksfactor moet plaatsmaken voor de hartveiligheidsfactor in de vorm van een aanwezige AED en reanimatiecursussen!”
