Bron: www.knvb.nl
Het geboortemaandeffect houdt in dat een kind uit december minder kans heeft om geselecteerd te worden dan een leeftijdsgenootje uit januari. Dit komt doordat we kinderen indelen in jaargangen en al op vroege leeftijd selecteren. De KNVB heeft een onderzoek uitgevoerd naar de belangrijkste, meest toepasbare oplossingen voor het geboortemaandeffect.
Het onderzoek van de KNVB betrof een zogeheten Delphi-onderzoek. Dit is een methode waarbij de meningen van een aantal experts wordt gevraagd over een complex vraagstuk – in dit geval het geboortemaandeffect. Door de antwoorden van de andere experts terug te koppelen wordt in een aantal rondes geprobeerd tot overeenstemming te komen.
Drie fases
Het onderzoek, in samenwerking met wetenschappers van verschillende universiteiten, bestond uit drie fases. In fase één riepen we iedereen met een mogelijke oplossing voor het geboortemaandeffect op via de website en sociale media om zich te melden. In fase twee gingen we vergelijkbare ingezonden oplossingen samenvoegen tot een minimaal aantal van dertien categorieën. In fase drie vroegen we meer dan 40 internationale experts naar hun meningen over de effectieviteit en de praktische haalbaarheid van elke de oplossing voor het geboortemaandeffect in het Nederlands voetbal. Uiteindelijk hebben er 15 experts meegedaan aan het onderzoek. Aan deze laatste fase is nu ook een eind gekomen, met het sluiten van de zogenaamde Delphi-rondes.
In de eerste fase van het onderzoek konden mensen hun oplossingen insturen. Uiteinderlijk zijn er via de website 185 oplossingen ingestuurd. De inzendingen zijn allemaal beoordeeld door de afdeling voetbalonderzoek. Uiteindelijk zijn 26 inzendingen niet meegenomen omdat deze deelnemers geen toestemming hadden gegeven en namen we 25 inzendingen niet mee omdat er geen duidelijke oplossing werd vermeld. Zodoende bleven er 134 unieke inzendingen over, waarvan 8 inzendingen meerdere oplossingen aandroegen.
Inzendingen samenvoegen
In de tweede fase van het onderzoek zijn deze inzendingen samengevoegd tot een aantal categorieën. Denk bijvoorbeeld aan een categorie met oplossingen als ‘het verschuiven van de peildatum’ of ‘meer dispensatiemogelijkheden’. Dat heeft in totaal dertien unieke oplossingen opgeleverd, zoals te zien is in Figuur 1.
FIGUUR 1Klik hier om Figuur 1 te openen
Voor elk van deze dertien oplossingen is een korte samenvatting geschreven. Deze zorgden ervoor dat de expertgroep van de Delphi-methode vertrouwd kon raken met de oplossing en zo de beste inschatting kon maken over de werking en toepasbaarheid ervan.
Drie hoofdthema’s
De dertien oplossingen hebben we op hun beurt weer in drie hoofdthema’s onderverdeeld: 1) oplossingen die werken op basis van gedragsverandering, 2) oplossingen die werken op basis van regelgeving en 3) oplossingen die aanpassingen vereisen in de structuur van competities.
De oplossingen op basis van gedragsverandering (het eerste hoofdthema) zijn de volgende:
Voorlichting en educatie
Door middel van kennis over het geboortemaandeffect als fenomeen en de gevolgen hiervan raken meer mensen zich ervan bewust, dit zal het geboortemaandeffect doen afnemen.
Benadrukken van leeftijdsverschillen
Het expliceren van verschillen in relatieve leeftijden, bijvoorbeeld door genummerde hesjes, zal mensen doen beseffen dat de verschillen in voetbalniveau zich wel eens kunnen manifesteren door dit leeftijdsverschil. Benadrukken helpt dus om het geboortemaandeffect te doen laten afnemen.
Later beginnen met selecteren
Het elimineren van het vroeg specialiseren in de sport. Pas starten met het maken van eliteteams op 15 of 16-jarige leeftijd.
De oplossingen die werken op basis van middels regelgeving omtrent teamindeling en selectiebeleid (het tweede hoofdthema) zijn de volgende:
Gemiddelde teamleeftijd
Bij het maken van een teamselectie moet het team voldoen aan een vooraf bepaalde gemiddelde leeftijd. Hierdoor kan een team niet alleen maar bestaan uit kinderen die vroeg in het kalenderjaar geboren zijn.
Geboortemaandquota
Uit ieder kwartaal of iedere geboortemaand moeten evenveel spelers worden geselecteerd.
Verruiming dispensatie
Door de mogelijkheden op dispensatie te verruimen kunnen relatief jonge kinderen nog langer blijven spelen bij een jongere leeftijdscategorie. Bijvoorbeeld door O13 kinderen geboren in het laatste kwartaal nog mee te laten doen met een O12 team.
Middelen van biologische-chronologische leeftijd
Op basis van de lengte van de speler (schatting van biologische leeftijd) de bijbehorende chronologische leeftijd vinden die hoort bij een gemiddeld kind. Zo kan een erg lange O13 speler de lengte hebben van een gemiddeld veertienjarig kind (O15), en een kleine O13 speler de lengte van een gemiddeld elfjarig kind (O12). Vervolgens worden teamindelingen gemaakt op basis van deze ontwikkelleeftijd.
Corrigerende aanpassingen
De voetbalprestaties corrigeren naar de leeftijd berekend op een bepaalde peildatum (1 januari).
Gebruik van testscores
Op basis van bijvoorbeeld sprintsnelheid of technische vaardigheden, kun je teams eerlijker indelen en rekening houden met relatieve leeftijdsverschillen.
De oplossingen die aanpassingen vereisen aan de bestaande structuur van competities (het derde hoofdthema) zijn de volgende:
Aanpassing leeftijdscriteria
Het verkleinen of vergroten van de leeftijdsgroepen zorgt ervoor dat relatieve leeftijdsverschillen kleiner worden en dat ieder jaar andere spelers relatief oud of jong zullen zijn.
Bio-banding
Teamindelingen worden gemaakt op basis van waar spelers zich bevinden in hun fysieke groei en rijping, in plaats van op chronologische (kalender) leeftijd.
Verschuiven van de peildatum
Door een nieuwe datum te kiezen als peildatum zullen januari-kinderen geen voordeel meer ervaren.
Roteren van de peildatum
Het roteren van een peildatum, waarbij deze periodiek (bijvoorbeeld ieder seizoen) verschuift. Hierdoor zullen niet altijd dezelfde spelers de oudste/jongste zijn, maar verandert dit periodiek.
Toepasbaar in de Nederlandse voetbalpraktijk
Al deze oplossingen zijn door de experts beoordeeld op hun werking en toepasbaarheid in de Nederlandse voetbalpraktijk. Deze beoordeling bestond per oplossing uit het beantwoorden van de onderstaande tien stellingen, verspreid over twee rondes. Voor iedere oplossing is gevraagd naar: ‘In hoeverre zorgt deze oplossing ervoor…’. De experts mochten hun antwoorden tekstueel toelichten.
- … dat relatief jonge spelers slechter presteren dan relatief oudere spelers?
- … dat relatief oudere spelers een hoger gevoel van zelfvertrouwen ervaren?
- … dat relatief jongere spelers een hoger gevoel van incompetentie ervaren tijdens het voetballen?
- … dat relatief oudere spelers minder voordeel ervaren van het feit dat ze een voorsprong in groei en ontwikkeling hebben?
- … dat relatief oudere spelers een verkeerd beeld ontwikkelen van hun eigen voetbalprestatie door hun leeftijdsvoorsprong?
- … dat relatief oudere spelers een hogere betrokkenheid hebben tijdens trainingen en wedstrijden?
- … dat er een selectie bias ontstaat doordat relatief oudere spelers vaker worden ingeschat als talentvolle speler?
- … dat relatief jongere spelers minder vaak zullen worden geselecteerd voor een kwalitatief beter programma?
- … dat ouders terughoudend zullen zijn met het laten starten met voetballen van relatief jonge kinderen?
- … dat coaches en ouders verkeerde verwachtingen ontwikkelen voor relatief oudere spelers door een overschatting van hun prestaties?
In Figuur 2 zijn de belangrijkste uitkomsten van beide Delphi-rondes weergegeven. Ook staat hier de toelichting over hoe je de Figuur moet lezen.
FIGUUR 2Klik hier om Figuur 2 te openen
Op basis van deze resultaten doet de KNVB nu verder onderzoek naar de implementatie van de verschillende oplossingen. Een werkgroep – bestaande uit de afdeling voetbalontwikkeling, de afdeling voetbalonderzoek, de afdeling ontwikkeling competities en de afdeling communicatie – buigt zich over oplossingen die effectief en relatief makkelijk toepasbaar moeten zijn.
Genummerde hesjes
Zo start er op korte termijn een pilotonderzoek naar het benadrukken van leeftijdsverschillen via genummerde hesjes. Ook wordt er binnen het huidige KNVB-platform ‘Jeugdplan Nederland’ gekeken naar het effect van het middelen van biologische-en chronologische leeftijd op de teamsamenstellingen en het plezier van spelers. Via computergestuurde simulatiestudies, en in samenwerking met universiteiten, wordt daarnaast de invloed van het aanpassen van de peildatum op de competitiesterkte- en structuur onderzocht. Ten slotte bekijkt de werkgroep de mogelijkheden rondom de uitbreiding van de dispensatieregels.
Deze ontwikkelingen staan nog enigszins in de kinderschoenen. Onder het mom ‘niet opnieuw een analyse van geboortedata, het is tijd voor oplossingen’ wil de KNVB hier actief op doorpakken. In een volgend artikel zullen wij daarom dieper ingaan op de implementatie van de aangedragen oplossingen.